- نماز و یاد خدا و رسیدن به آرامش

مى‏ فرماید: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری» (طه/14) نماز بخوان براى اینکه یاد من باشى.

و یاد خدا هم مایۀ آرامش است؛ «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/28).

و آرامش باعث رسیدن به رضایت الهی است که می فرماید: « یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ

الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعی‏ إِلى‏ رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً» (فجر/28-27) ، تو اى روح آرام‏یافته! به

 سوى پروردگارت بازگرد در حالى که هم تو از او خشنودى و هم او از تو خشنود

است‏.

تنها مشکلى که دنیاى علم وصنعت امروز آن را حل نکرده، مشکل آرامش روحى

 است. هر روز آمار بیمارى‏هاى روانى، و مصرف قرص اعصاب زیاد مى‏شود. هیچ

چیز به انسان آرامش نمى‏دهد جز یاد خدا و ایمان و انس و عشق و توکّل به

او.آرى نماز یاد خداست و فقط با یاد خدا دل‏ها آرامش مى‏یابد.افرادى را

مى‏شناسیم که داراى قدرت، مال و علم هستند، امّا آرامش لازم را ندارند. در

مقابل، افرادى تهیدست هستند که به خاطر ایمان به سرچشمه هستى داراى

قلبى آرامند، دید و بینش و اعتقاد خاصّى دارند که حوادث تلخ و شیرین را

 مى‏پذیرند و براى آنها تحلیل منطقى دارند.آرى با یاد خداوند دل‏ها آرام مى‏گیرد

و بهترین یاد خدا همان نماز است، کمبود امروز بشر علم و تخصصّ نیست، بلکه

دل آرام است. نه فرعون‏ها و ابرقدرت‏ها دل آرام دارند، نه قارون‏ها، و نه

ابولهب‏ها، و نه منافقان چند چهره.تنها رهبرى را که ما در زمان خودمان داراى

 دل‏آرام دیدیم، حضرت امام خمینى قدس سره بود که روز 12 بهمن 57 وقتى در

هواپیما نشست تا به ایران بیاید، خبرنگار از او پرسید چه احساسى دارید؟

فرمود: هیچ.با اینکه هنوز نظام شاهنشاهى سرِ پا بود و احتمال سرنگونى

هواپیما داده مى‏شد.در وصیّت نامه خود نیز نوشت من با قلبى آرام به سوى

خدا مى‏روم. این دل آرام از زور و پول و مقام نیست، از پیوند با خداست که

بهترین نوع آن نماز است.

برخی آثار و فواید نماز

یقیناً فوایدی که در نماز وجود دارد، در هیچ یک از عبادت های دیگر وجود ندارد، هر جمله و هر کلمه و حرف نماز، مملو از نکات مفید و آموزنده است. تاثیری که در نمازگزار ایجاد می شود و فوایدی که عاید نمازگزار می شود بر کسی پوشیده نیست عقیده، بینش نمازگزار، زندگی و حیاتش و حتی مرگش خدایی اگر چه آثار و فواید نماز در تمام شئون زندگی عابد مشهود است، اما برخی از آنها به جهان بعد از مرگ او بر می گردد به عبارت دیگر، آثاری که نماز برجای می گذارد، به دو بخش قابل تقسیم است. بخشی از آن فوایدی است که در همین دنیا نصیب نمازگزار می شود. بخش دیگر آن مربوط به جهان آخرت است.

حضور قلب در نماز

انسان در مسیر زندگی دنیایی خویش، لحظاتی شیرین و به یاد ماندن را تجربه می کند که شیرینی آن، همیشه در کام وجودش ماندگار است از بین تمام این لحظات، شیرین ترین لحظات عمر یک مؤمن واقعی لحظاتی است که با خدای بی نیاز به خلوت نشسته و به راز و نیاز و عبادت با حضرت حق می پردازد.البته این شیرینی را، انسانی می تواند احساس کند که طعم ایمان واقعی را از عمق جانش چشیده باشد. چنین کسی هرگز حاضر نیست که این لحظه ی زیبا و دلربا را با تمام دنیا و آنچه در آن است معاوضه نماید.او در حال عبادت و نماز که زیباترین مصداق عبادت است، به معشوق واقعی خویش دست یافته و از خلوت با او به چنان لذّتی دست یافته که در کل این عالم، برای آن مانندی نمی بیند، و لذا به هیچ قیمتی حاضر نیست آن را از دست بدهد.در میان عبادات، هیچ عبادتی به مانند نماز، نمی تواند قلب کوچک آدمی را به دریای بی کران رحمت الهی وصل نماید، و روح انسان را از سرچشمه ی فیوضات بیانتهای خداوند بی همتا، سیراب نماید.

      لحظه ی نماز، باشکوه ترین لحظه ی ارتباط انسان سراپا نیاز به وجود مطلق             بی  نیاز است. در حقیقت آن لحظه ی نورانی، فرصتی است طلایی که خداوند مهربان، بر ما منّت نهاده و از سر لطف و محبّتی که به  بندگانش دارد، آن را در اختیار ما قرار داده، تا در آن فرصت زیبا، بتوانیم، قلب و جان خود را از عالم طبیعت و خاک، جدا نموده و روحمان را به عالم  بالا پرواز داده و در سایه ی این پرواز ملکوتی، به جان خود صفا و جلاء بخشیم.

معنی لغوی نماز

نماز یکی از صورت‌های عبادت و پرستش است که در برخی از دین‌ها

 

 وضع شده است.واژهٔ نماز واژه‌ای پارسی است که ایرانیان برای واژهٔ

 

«صلاة» عربی به کار بردند. این واژه به معنای خم شدن و سرفرودآوری

 

 برای ستایش و احترام است. واژهٔ نماز نام‌واژه‌ای از فعل نمیدن فارسی

 

 به معنی تعظیم‌کردن است.برخی حدس زده‌اند که این واژه از واژهٔ

 

«ناماسته» در زبان سانسکریت گرفته شده‌باشد که محتمل نیست.

 

محمد مسعود نوروزی معتقد است کلمه نماز از ریشه نماچ که در پارسی

 

میانه (پهلوی زمان ساسانیان) است گرفته شده و فعل نماچ پورتن به

 

 معنای نماز بردن و تعظیم کردن به کار رفته‌است؛ و قبل از آن در ایران

 

باستان از ریشه نم به معنای خم شدن و سر فرو آوردن مشتق

 

شده‌است. در اوستا نماز به صورت نمنگه یا نمه به معنای دعا و درود

 

آمده‌است

توضیح المسائل نماز جماعت

مسأله 1399
مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا ، خصوصا برای همسایه مسجد وکسی که صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است .
مسأله 1400
در روایتی وارد شده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند ، هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ، ثواب نمازشان بیشتر می شود تا بده نفر برسند و عده آنان که از ده گذشت ، اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند ، نمی توانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند .
مسأله 1401
حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بیاعتنائی جایز نیست وسزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند .
مسأله 1402
مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است . و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر می باشد . 

خشوع

خداوند عالمیان می فرماید: قد افلح المومنون. الذین هم فی صلاتهم خاشعون. به تحقیق که رستگار شدند مومنانی که در نماز خود باخشوع هستند. (سوره مومنون/ آیه 1 و 2)

خشوع دل آن است که دل به یاد خداوند خود باشد و به غیر ذات او متوجه چیزی نشود و غیر را از خاطر خود بیرون کند. با این معنا خشوع قلب و حضور قلب معنای بسیار نزدیکی پیدا می کنند.

اما خشوع سایر اعضا و جوارح این است که هر یک به آن کاری که مامور شده اند، مشغول باشند و آدابی که برای هر عضوی از اعضا برشمرده اند، ترک نشود. مثلا چشم در هر یک از حالات نماز باید به جایی خاص نگاه کند. در هنگام قیام مستحب است که چشم به مهر بنگرد. در رکوع به مابین دو پا، در هنگام سجده به روبروی خود و در هنگام نشستن به مابین دو زانو نگاه کند. و دست را فرموده اند که در هنگام ایستادن کف دو دست بر روی دو پا قرار گیرد و در هنگام رکوع بر روی دو زانو و ... . اما آنچه مهم است این است که این خشوع ظاهری است و خشوع ظاهری تابع خشوع باطنی است. یعنی خشوع جمیع اعضا تابع خضوع قلب است.

روایت شده است که حضرت رسول صلی الله علیه و آله، شخصی را دید که در نماز با ریش خود بازی می کرد. فرمود: اگر دل این مرد خاشع و با خدا بود، اعضا و جوارح او نیز به کار خدا مشغول بودند. (بحار الانوار، جلد 84، صفحه 266، حدیث 67)

قلب، پادشاه مملکت بدن و پیشوای سایر اعضا و جوارح است. همه ی اعضا و جوارح به قلب اقتدا می کنند و تابع او هستند. چون دل متوجه خدا شد، اعضا نیز پیروی می کنند و ادب حضور را رعایت می نمایند. این معنای حدیثی است که می فرماید: نماز مومن به تنهایی، جماعت است. زیرا دل او با خداست و مقتدای سایر جوارح است که به او اقتدا می نمایند.

نماز بدون خشوع و حضور قلب اگر هم فقط رفع تکلیف باشد و انسان را از جهنم آزاد سازد اما او را به درجات عالیه ی کمالات نمی رساند و پسندیده ی درگاه حق نیست. چنانچه از پیامبر اسلام نقل شده است که فرمود: نماز مقبول نیست، مگر با حضور قلب. (بحار الانوار، جلد 84، صفحه 260، حدیث 59)

ستایش از آن خداست

ستایش از آن خداست، او را می ستاییم و از او یاری می خواهیم و از آفات نفسانی و انحرافات عملی خویش بدو پناه می بریم و بر پیامبر خاتم محمّد مصطفی (ص) و خاندان گرامیش ائمه
معصومین (ع) درود می فرستیم. از آنجای که نماز محکمترین رشتة الفت بین بندگان و
خداست و ریسمان اتّسالی است که همة هستی و موجودیّت آدمی را به ملکوت پیوند می
دهد. و نماز صفا بخش حیات جاودان، روشنی بخش راه رهروان، تکیه گاه سالکان، راز و
نیاز عارفان، سرمایة بینوایان، دروای دردمندان، دلیل گمراهان، امید امیدواران و
کلید گشایندة همة مشکلات و زدایندة غم و اندوه است. نماز حقیقی است که کیمیای حیات
بدون آن بی سود بوده و بی خبران از آن بی خردانند و محرومان از این مقام اسیر دست
شیطانند و نور آن حرارت بخش زندگی و فرار از آن ریشة شرّ و افسردگی و نمازگزار
واقعی بدون شک دور از هر آلودگی است. نماز نه یک گل که گلزار عبادت است چرا که
تکبیر، تحمید، تعظیم، سجود، قنوت، تشهد، از گلهای این بوستانند. پس به این گلزار
درآی و خود را به گلهای آن معطر ساز و از عصارة آن دل و جان خود را شفا ببخش که
این مصفا شفا بخش دل هاست.

دعای آیت الله بهجت برای امام زمان(عج)

ایشان می فرمودند: آیا نباید در فکر باشیم و با تضرّع و زاری برای ظهور فرج مسلمان‌ها و مصلح حقیقی: حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دعا کنیم؟!(2)

شرایط خواندن دعای فرج

از مهم‌ترین دعاها، دعای فرج امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. دعای تعجیل فَرج، دوای دردهای ما است.(3) روایت دارد که در آخرالزّمان همه هلاک می شوند به جز کسی که برای فرج دعا می کند. گویا همین دعا برای فرج، یک امیدواری است و یک ارتباط روحی با صاحب دعا است. همین، مرتبه ای از فرج است.(4)

خواندن دعای فرج در نظر ایشان همراه با شرایطی به شرح زیر است:

1. توبه از گناهان

آیة الله بهجت می فرمودند: بهترین کار برای به هلاکت نیفتادن در آخرالزّمان، دعای فرج امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است؛ البته دعایی که در همه اعمال ما اثر بگذارد. قطعاً اگر کسانی در دعا جدّی و راستگو باشند، مبصراتی (دیدنی‌هایی) خواهند داشت. باید دعا را با شرایط آن خواند و «توبه از گناهان» از جمله شرایط دعا است.

ایشان می‌فرمودند: ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.

تا رابطه ما با ولیّ امر، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قوی نشود، کار ما درست نخواهد شد.و قوّت رابطه ما با ولیّ امر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هم در اصلاح نفس است.(5)

ترک معصیت، حاصل نمی شود به طوری که ملکه شخص بشود، مگر با دوام مراقبه و یاد خدا در هر حال و زمان و مکان و در میان مردم و در خلوت.(6)

اگر جلوی خود را در ارتکاب معاصی نگیریم، حالمان به انکار و تکذیب و استهزا به آیات الهی، و یا به جایی می رسد که از رحمت خدا ناامید می شویم!

اگر به قطعیّات و یقینیّات دین عمل کنیم، در وقت خواب و به هنگام محاسبه پی می بریم که از کدام یک از کارهایی که کرده‌ایم قطعاً حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از ما راضی است؛ و از چه کارهایمان قطعاً ناراضی است.(7)

2. خلوص و صدق نیّت در دعا

راه خلاص از گرفتاری ها، منحصر است به دعا کردن در خلوات برای فرج ولیّ عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)؛ نه دعای همیشگی و لقلقه زبان...، بلکه دعای با خلوص و صدق نیّت و همراه با توبه.(8)

3. توسل به امام همراه با تضرّع و زاری

آیة الله بهجت می فرمودند: ابتلائات شیعه امروز بسیار زیاد است. از ظلم و ستم و بلا و فشاری که بر سر اسلام و مسلمانان به خصوص اهل ایمان می‌آید، کارد به استخوان رسیده است. بیماری‌های مختلف و حوادث زیاد شده است. باید در مشاهد مشرّفه و مواقف مهمّه برای رفع ابتلائات شیعه دعا کرد و تضرّع نمود. ما باید از همه بخواهیم که متوسل شوند و دعا کنند و تضرّع نمایند تا بلکه فرجی حاصل شود. دعای فرج اگر موجب فرج عمومی نشود برای دعا کننده موجب فرج خواهد بود. إن‌شاءالله چنانچه در بعضی از روایات آمده: «دعا کنید که در آن فرج شماست».

برخی از مردم به مرحوم آقای شیخ حسنعلی تهرانی متوسل می‌شدند و نتیجه می‌گرفتند؛ ولی متوجّه امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیستند. ما باید به بیش از این ها به امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) متوسل باشیم؛ تا نتیجه بگیریم. اگر اهل ایمان، پناهگاه حقیقی خود حضرت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بشناسند و به آن پناه برند؛ امکان ندارد که از آن ناحیه مورد عنایت واقع نشوند.

4. مقدّم دانستن تعجیل در فرج بر سایر حاجات خود

آیة الله بهجت پیرامون مقدّم دانستن تعجیل در فرج بر سایر حاجات خود می فرمودند: افسوس که همه برای برآورده شدن حاجت شخصی خود به مسجد جمکران می روند، و نمی دانند که خود آن حضرت چه التماس دعایی از آنها دارد که برای تعجیل فَرَج او دعا کنند!(9)

هر کدام در فکر حوایج شخصی خود هستیم، و به فکر آن حضرت [امام زمان (علیه السلام)] – که نفعش به همه برمی گردد و از اهمّ ضروریّات است - نیستیم!(10)

و در نهایت در نظر آیه الله بهجت «مهم تر از دعا برای تعجیل فرج حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دعا برای بقای ایمان و ثبات قدم در عقیده و انکار نکردن حضرت تا ظهور او می باشد.» (11)

به افرادی که پیش از ظهور در دین و ایمان باقی می مانند و ثابت قدم هستند، عنایات و الطاف خاصی می شود.(12) لازم نیست که انسان در پی این باشد که به خدمت حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تشرّف حاصل کند؛ بلکه شاید خواندن دو رکعت نماز، سپس توسّل به ائمه (علیهم السلام) بهتر از تشرّف باشد.(13)

در پایان آوردن این سوال از آیت الله بهجت خالی از لطف نیست که فردی به ایشان عرض کرد:

این حقیر مشتاق زیارت امام عصر حضرت حجّت بن الحسن العسکری(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشم، از حضرت عالی تقاضا دارم که مرا دعا کنید که به این سعادت نائل شوم! آیه الله بهجت در جواب فرمودند: زیاد صلوات، اهدای وجود مقدّسش نمایید، مقرون با دعای تعجیل فرجش؛ و زیاد به مسجد جمکران مشرّف شوید، با ادای نمازهایش.(14) الّلهمّ صلّی علی محمّد و ال محمّد و عجّل فرجهم.

منبع: تبیان

چرا عبادت؟

فلسفه آفرینش انسان، بندگى و عبادت و عبودیّت است. این صریح کلام الهى در قرآن کریم است که مى‏فرماید:

«وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» 

جن و انس را، جز براى پرستش و بندگى خود نیافریدم.

این حکمت و هدف والا، سرلوحه همه رسولان الهى نیز بوده است. در قرآن مى‏خوانیم:

 «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِى کُلِّ اُمَّةٍ رَسُولاً اَنِ اعْبُدُوا اللّهَ وَاجْتَنِبُوا الطّاغُوت» 

در هرامّتى پیامبرى برانگیختم که (به مردم بگویند:) بنده خدا باشید و از طاغوت بپرهیزید.

ناگفته نماند که این بندگى کردن، سودى به خدا نمى‏رساند بلکه مایه عزّت و سعادت خود انسان است وگرنه خداوند بى نیاز مطلق است:

من نکردم خلق تا سودى کنم

بلکه تا بر بندگان جودى کنم

اگر معلّم به شاگردانش مى‏گوید: درس بخوانید، نفع این درس خواندن به خود آنان بر مى‏گردد و براى معلّم سودى ندارد.

آر امش در نماز

در یکی از جنگ‌ها که پیامبر همراه لشکر بودند، در شبی که پاسبانی لشکر اسلام بر عهده‌ی عباد بن بُشر و عمّار یاسر بود، نصف اول شب نصیبِ،‌عباد گردید و نصف دوم نصیب عمار، پس عمار خوابید و تنها بُشر بیدار بود و مشغول نماز گردید در آن حال یکی از کفار به قصد شبیخون زدن به لشکر اسلام برآمد به خیال اینکه پاسبانی نیست و همه خوابند از دور عباد را دید ایستاده و تشخیص نمی‌داد که انسانست یا حیوان یا درخت برای اینکه از طرف او نیز مطمئن شود تیری به سویش انداخت تیر بر پیکر عباد نشست و او اَبداً اعتنایی نکرد، تیر دیگری به او زد و او را سخت مجروح و خونین نمود باز حرکت نکرد تیر سوم زد پس نماز را کوتاه نمود و تمام کرد و عمار را بیدار نمود عمار دید سه تیر بر بدن عباد نشسته و او را غرق در خون کرده گفت: چرا در تیر اول مرا بیدار نکردی عباد گفت: مشغول خواندن سوره‌ی کهف در نماز بودم و میل نداشتم آن را ناتمام بگذارم و اگر نمی‌ترسیدم که دشمن بر سرم برسد و صدمه‌ای به پیغمبر برساند و کوتاهی در این نگهبانی که به من واگذار شده کرده باشم هرگز نماز را کوتاه نمی‌کردم اگر چه جانم را از دست می‌دادم.

 سفینة البحار، ج2، ص145.